Irak ‘ta genel seçimin birincisi Sadr Hareketi önderi Mukteda es Sadr’ın hükümet kurma çalışmalarından sonuç Escort bayan alamaması üzerine kümesindeki milletvekillerini istifaya çağırmasıyla İran takviyeli rakiplerini sıkıntı duruma soktuğu ve Şii önderin bu atağının kitleleri harekete geçirebileceği yorumları yapılıyor
Ekim 2021’de yapılan seçimlerden birinci parti çıkan Sadr Bayan escort İran takviyeli rakiplerinin gücünü azaltarak onları hükümete ortak etmek istemediğini tekraren açıklamıştı
Şii başkan Sadr Kürdistan Demokrat Partisi KDP ve Sünnilerle ittifak yaparak hükümet kurmak istedi fakat İran’ın baskısı buna Escort müsaade vermedi
Geçen hafta Mecliste muhalefet saflarına geçtiklerini açıklayan Sadr iki gün evvel de el yazısıyla yayımladığı mektubunda kümesine bağlı 73 milletvekiline istifa etmeleri talimatı verdi Meclis Lideri Muhammed Halbusi istifa dilekçelerini tek tek imzalayarak onayladı
Sadr Hareketi Politbüro Lideri Ahmed el Mutayri de dün yaptığı açıklamada Mukteda es Sadr’ın siyasetten çekildiğini belirtti Mutayri Sadr’ın siyasi fedakarlık göstererek siyasetten çekilmesi ve milletvekillerinin koltuklarını rakip siyasi kümelere bırakması kendisini Irak’a kurban verdiği manası taşıyor sözlerini kullandı
Irak’ta en geniş Şii tabana sahip önder olan Sadr’ın vekillerini Meclisten çekmesi gündemin merkezine oturdu Sadr’ın destekçi kitlesini her an hükümet binalarının bulunduğu Yeşil Bölge’de şov yapmaya çağırmasından telaş duyuluyor
Sadr’ın kararına müttefikleri ne dedi
KDP önderi Mesud Barzani müttefiki Sadr’ın son hareketine karşı toplumsal medya hesabı üzerinden Ekselansları Mukteda Sadr’ın kararına hürmet duyuyoruz ve müteakip gelişmeleri takip edeceğiz iletisi paylaştı
Şii başkanın diğer bir müttefiki Meclis Lideri Halbusi de Seyyid Sadr’ın isteği üzerine Sadr Bloku milletvekili kardeşlerimin istifalarını içimden gelmese de kabul ettim Sadr’ın bu adımdan geri dönmesi için çok uğraş sarf ettik fakat kendisi vatan ve halk için engelleyici değil fedakar olmak ve kararında devam etmek istediğini belirtti açıklamasında bulundu
Sadr vekillerine istifa daveti yaptığı mektubunda Bu adımım halkımızı ve ülkemizi meçhul bir gelecekten kurtarmak için fedakarlık yaptığım manasına geliyor sözüne yer vermişti
Irak seçim maddesine nazaran istifa eden vekillerden boşalan koltuklar tıpkı seçim bölgesinde en çok oyu alan sıradaki adaylara gidecek Böylelikle başta İran takviyeli Nuri el Maliki liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu olmak üzere Fetih Koalisyonuyla öbür Şii kümeler ve bağımsızların vekil sayısında artış bekleniyor
İstifaların Mecliste oylanması gerekiyor mu
Irak Meclisi iki aylık tatil kararı almıştı Kimi hukukçulara nazaran kelam konusu istifaların Meclis oturumunda oylamaya sunulması ve oy çokluğuyla karara bağlanması gerekiyor
Ancak bu türlü olmadığını savunanlar da var Hukuk uzmanı Dr Ali Temimi Meclis Lideri’nin istifaları kabul etmesi yetiyor ve müstafi vekillerin misyonu sona ermiş oluyor Bunun için Meclis oylamasına gerek yok Mecliste yalnızca milletvekilinin emekli olması için oylama yapılır dedi
İstifa eden her vekilin yerine seçim bölgesinde ondan sonra en çok oyu alan adayların Meclise gireceğini söz eden Temimi Meclis Lideri istifa eden vekillerin yerine geçecek adayların isimlerini Federal Mahkemeye gönderir Mahkeme de onaylayınca bu şahıslar gelip Mecliste yemini eder değerlendirmesi yaptı
Temimi Meclisin feshedilmesinin hukuksal boyutuna ait ise şu bilgileri verdi
Anayasanın 64’üncü unsuruna nazaran Meclisin feshedilmesi milletvekillerinin üçte birinin talebi ve oy çokluğuyla kabul edilmesi sonucu gerçekleşebilir Münasebetiyle bu istifalar feshedilme teşebbüsü olmadıkça Meclisin işleyişini etkilemez
Meclis Lideri Halbusi de dün Ürdün’ün başşehri Amman’da yaptığı basın toplantısında Herhangi bir milletvekilinin istifasını sunması ve onu kabul etmem vekilin misyonunun sona ermesi demektir Bunun için Meclis oylamasına gerek yok demişti Ülkedeki siyasi tıkanıklığın sürmeyeceğini savunan Halbusi Meclisin feshedilmesi ve yeni bir seçim yapılmasının şimdi gündemde olmadığını aktarmıştı
Siyasi istikrar ve ittifakların formu değişecek
Bununla birlikte birtakım uzmanlar Sadr’ın Meclisten çekilmesini ülkedeki siyasetin iflası olarak kıymetlendiriyor Eski Sünni vekil Mişan Cuburi Sadr’ın aldığı karar sonrası Meclisin kendini feshedeceğini ve gelecek yıl ülkede yeni bir seçim yapılacağını sav etti
Irak Niyet Merkezi Lideri İhsan Şammari de Sadr’ın son atılımını AA muhabirine kıymetlendirdi
Şammari Sadr’ın siyasetten çekilmesi Uyum Çerçevesi içindeki rakiplerini güç duruma düşürdü Bu karardan sonra siyasi istikrar ve ittifakların formu değişecek Sadr’ın KDP ve Sünnilerle hükümet kurmak ve yeni bir siyasi yol haritası çizmek için oluşturduğu ‘Vatanı Kurtarma’ isimli üçlü ittifak da dağılmış oldu yorumu yaptı
İran dayanaklı Uyum Çerçevesi’nin Sadrcı vekillerin istifası sonrası Meclisteki sandalye sayısının artırabileceğine dikkati çeken Şammari bu kümenin Meclisteki en büyük parti pozisyonuna yükselebileceğini lakin hükümeti kurmak için başarılı olmasının sıkıntı olduğunu söyledi
Sadr’ın kitlesi başkanlarını ‘siyasi yaralı’ ve ‘kırgın’ olarak görmeyi asla kabul etmeyecek
Sadr’ı oyun dışı bırakmak İran takviyeli Uyum Çerçevesi’ne çok şey ödettirir diyen Şammari değerlendirmesini şöyle sürdürdü
Sadr’ın Meclisten çekilmesi Meclisin bitip yok olduğu manasına gelir Meclis bundan sonra çalışmalarına başlayamaz Irak’ta sokak hareketleri için hazırlıklar yapılıyor Bunun hedefi da mevcut siyasi tertibe son verilmesi Sadr da başlaması mümkün sokak hareketlerini destekleyerek güçlendirebilir ve bu adımı kitleleri tetikleyebilir Şovlar başlarsa bu Sadr Hareketi’nin en güçlü biçimde alana inmesi demek olacak Sadr’ın kitlesi başkanlarını ‘siyasi yaralı’ ve ‘kırgın’ olarak görmeyi asla kabul etmeyecek ve bunu kendilerine yedirmeyecekler Bu çok sert reaksiyonlarına neden olacak
Siyasi yol haritası düzgünce dağılacak ve kaybolacak
Siyasi analist Raad Haşim de Sadr Bloku vekillerinin istifasının tüm siyasi kümeleri şaşkına çevirdiğini tabir etti
Haşim En büyük halk kitlesine ve Meclis kümesine sahip bir tarafın siyasetten çekilmesi ülkenin sıkıntı kaidelere hamile olduğunu gösteriyor Siyasi yol haritası uygunca dağılacak ve kaybolacak dedi
Bu gelişmenin akabinde yeni ittifakların gündeme gelebileceğini söyleyen Haşim şöyle devam etti
Şii siyasetinin direklerinden birinin Sadr bu biçimde çekilmesini Şii dini ve siyasi merciler kabul etmeyecek Şii kümeler ortasında müzakereler başlayabilir ve Sadr’ın kararından dönmesi için ikna çalışmaları başlatılabilir Lakin tıpkı vakitte Sadr’ı kararından geri döndürmek epey sıkıntı Sadr inadına devam ederek patlamak üzere olan kitleleri ve kendi tabanını harekete geçirebilir Durum daha fazla tıkanıklığa hakikat gidiyor Sadr ve rakipleri İran takviyeli Şii gruplar ortasında sokakta sürtüşmeler yaşanabilir lakin bunun bir çatışmaya dönüşmesini şimdilik uzak görüyorum
Meclis fonksiyonsuz hale gelecek ve siyasi tertip çökmüş olacak
Siyasi analist ve yorumcu Ahmed Yasiri de Sadr Bloku milletvekillerinin istifasının sokak hareketlerini tetikleyebileceği görüşünü paylaştı
Yasiri Siyasetin en büyük kümesinin siyasetten çekilmesi Meclisin bir nevi lağvedilmesi demek Meclisin hiçbir tesir alanı kalmayacak Mukteda Sadr toplumsal medyada bir bildirisiyle 4 milyon insanı sokağa dökebilir dedi
Şii başkan Sadr’ın bu atağıyla sorumluluğu İran dayanaklı Uyum Çerçevesi’ne yüklediğini kaydeden Yasiri Sadr’ın ayrıyeten ısrarla üzerinde durduğu ulusal çoğunluk hükümeti ni gerçekleştiremediği için çekilmeyi seçtiğini söyledi
Yasiri değerlendirmesini şöyle tamamladı
Sadr rakipleriyle İran takviyeli Şiiler hiçbir formda ortak hükümet kurma niyeti taşımıyordu Böylelikle evvel Meclisten çekilerek onları köşeye sıkıştırdı akabinde kitleleri harekete geçirerek onları alanda da yenmeyi deneyecek Bu da çok tehlikeli bir durumun sinyalini veriyor Bir kaos ortaya çıkacak lakin bu daha çok ‘kontrollü kaos’ olacak Sadr’ın müttefikleri KDP ve birtakım Sünniler de Meclisten çekilirse Meclis fonksiyonsuz hale gelecek ve siyasi sistem de çökmüş olacak