Türkiye’de milyonlarca çalışanı direkt ilgilendiren minimum fiyatın tekrar belirlenmesi için harekete geçildi. Taban Fiyat Tespit Kurulu, emekçi, patron ve hükümet tarafının iştirakiyle toplandı.
TOPLANTI ÖNCESİ BAKAN ALİM’LE GÖRÜŞTÜLER
DİSK Genel Lideri Dilek Çerkezoğlu, Minimum Fiyat Tespit Komitesi toplantısı öncesinde Çalışma Bakanı Prof. Dr. Vedat Alım ile bir ortaya geldi. Çerkezoğlu, DİSK’in minimum fiyatla ilgili görüş ve tekliflerini Bakan Alim’e iletti.
DİSK TALEPLERİNİ TEK TEK SIRALADI
Yeni taban fiyat için çeşitli formüller üzerinde durulurken Türkiye Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) hususa ait taleplerini 10 husus halinde sıraladı.
DİSK’in minimum fiyata ait 10 unsurluk görüş ve talepleri şu biçimde:
- 1-Asgari fiyatın tespitinde taban fiyatın ortalama fiyat haline geldiği dikkate alınmalıdır. Taban fiyat ülkemizde en düşük fiyat değildir. Ortalama fiyat haline gelmiştir. AB ülkelerinde yüzde 4 civarında olan minimum fiyat kapsamı ülkemizde yüzde 50 civarındadır. Taban fiyat, milyonların problemidir. Taban fiyat tespitinde bu gerçek dikkate alınmalıdır.
- 2- Taban fiyat artışında gayri safi yurt içi hasıla temel alınmalıdır. Minimum fiyat tartışmalı resmi enflasyon oranlarına nazaran değil, geçim kaidelerine ve ekonomik büyümeye nazaran saptanmalıdır. Dar gelirlilerin besin enflasyonu ile kişi başına gayri safi yurt için hasıla artışı temel alınmalıdır. Çalışanların büyümeden/verimlilikten hisse almasını sağlayacak bir hesaplama prosedürü gereklidir.
- 3- Brüt minimum fiyat net olarak ödenmelidir. Taban fiyatlı çalışanın SGK prim hissesi bütçeden karşılanmalıdır. Hükümet 14 yıldır patronlara 5 puan SGK prim takviyesi sağlıyor. Bunun bir gibisi de personel için yapılmalı. Emekçilerin SGK pirim hissesi yüksek enflasyon devrinde bütçeden karşılanmalıdır.
- 4- Yüksek enflasyon devrinde minimum fiyatın iki katına kadar bütün fiyatlar vergiden istisna tutulmalıdır. Yüksek enflasyon devrinde fiyatlar bir yandan enflasyonla öte yandan vergi ve kesintilerle azalmaktadır. Taban fiyata sağlanan vergi istisnası yüksek enflasyon periyodunda (enflasyon yüzde 10’un altına ininceye kadar) minimum fiyatın iki katına kadar yükseltilmeli. Minimum fiyatın iki katına kadar olan fiyatlardan geri vergisi alınmamalıdır.
- 5- Taban fiyat sonrası birinci vergi dilimi oranı yüzde 10’a indirilmelidir. Taban fiyata sağlanan vergi istisnası yanında, minimum fiyat sonrası birinci vergi dilimine uygulanacak tarife oranı da yüzde 10’a düşürülmelidir. Böylelikle minimum fiyata yakın fiyatlarla çalışan personeller daha az vergi vermiş olurlar.
- 6- Gelir vergisi tarife dilimleri en az taban fiyat artışı kadar artırılmalıdır. Vergi tarife dilimlerinin, enflasyondan ve minimum fiyat artışından az arttırılması nedeniyle ücretliler her yıl daha fazla vergi vermektedir. Vergi tarife dilimleri en az taban fiyat artışı kadar arttırılmalıdır.
- 7-Asgari fiyat memleketler arası kurallara uygun saptanmalı, Emekçinin kendisi ve ailesi birlikte hesaba katılmalıdır. Türkiye’de minimum fiyatın tespitinde milletlerarası standartlara uyulmuyor. Taban fiyat tespitinde çalışanın ailesi hesaba katılmıyor. Minimum fiyat tespitine ait 131 sayılı ILO Kontratı onaylanmalı, Avrupa Toplumsal Kaidesi’ne minimum fiyatla ilgili konan çekince kaldırılmalıdır.
- 8- Taban fiyat yüksek enflasyon devrinde yılda dört defa belirlenmelidir. Enflasyon yüzde 10’un altına düşene kadar taban fiyat üç ayda bir (yılda 4 kez) belirlenmelidir. Temmuz’dan sonra Ekim ayında da minimum fiyat tekrar belirlenmelidir.
- 9- En düşük emekli aylığı taban fiyat seviyesine yükseltilmelidir. 2008 yılında çıkarılan 5510 sayılı maddeden evvel taban fiyattan düşük emekli aylığı kelam konusu değildi. Günümüzde emekli aylıkları Hazine tarafından karşılanan farla 2.500 TL’ye tamamlanmaktadır. En düşük emekli aylığı alan emeklinin aylığı, taban fiyatın yüzde 42 altındadır. Bu haksızlık giderilmelidir.
- 10- Dayanaklar için işsizlik sigortası fonu kullanılmamalıdır. Küçük ölçekli işletmeler için farklı bir minimum fiyat kabul edilemez. Küçük ölçekli işletmelere minimum fiyat için verilecek takviyelerde Bütçe ve Hazine kaynakları kullanılmalı. İşsizlik Sigortası Fonu, minimum fiyat takviyeleri için kullanılmamalıdır.