Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde KKTC Taşınmaz Mal Komitesi TMK Lideri Növber Ferit Veçhi Avrupa Kurulu Levent travesti Delegeler Komitesi’nin AİHM’in Loizidou kararına ait incelemeyi kapatması kararına ait Bu karar her ne kadar da çok geç alınsa da KKTC ve ana vatan Türkiye için olumlu bir karardır Kelam Levent travestileri konusu karar doğrultusunda kurulan TMK’nin faal bir iç hukuk yolu olduğu bir kere daha teyit edildi dedi
Veçhi TMK’nin yapısı işleyişi ve KKTC ile Türkiye açısından ehemmiyetine ait AA muhabirinin Travesti Levent sorularını yanıtladı
TMK’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin AİHM Xenides Arestis davasında Türkiye aleyhinde verdiği kararlar uyarınca Taşınmaz Mal Yasası kapsamında 2005’te kurulduğunu belirtti
Veçhi 2006’da aktif olmaya başlayan TMK’nin KKTC hudutları içerisinde malları bulunan 1974 öncesi taşınmazlarını kuzeyde bırakan Rumlara bir deva olmak üzere kurulduğunu aktararak Bir iç hukuk yolu olan TMK AİHM’in tanıdığı Avrupa İnsan Hakları Kontratı çerçevesinde kurulan bir kuruldur Ömürüz da AİHM tarafınca kabul görmüş ve tanınmıştır tabirini kullandı
AİHM’in Türkiye aleyhine açılan Demopoulos ve Başkaları davasının kabul edilebilirliğine ait aldığı 1 Mart 2010 tarihli kararını hatırlatan Veçhi AİHM’in bu kararla TMK’nin aktif bir iç hukuk yolu olduğunu tescil ettiğini lisana getirdi
TMK’nin 7 üyesi ve 2’sinin yabancı olduğu bilgisini paylaşan Veçhi bu kurumda çalışanların bağımsız olması gerektiğini vurguladı
Veçhi TMK takas iade ve tazminat olarak talepleri inceler Rumlar buraya başvurur belgelerini oluşturur Biz her perşembe yaklaşık 20 evrak inceliyoruz bunları ‘dostane tahlil karşılıklı anlaşma ‘ olarak bitirmeye çalışıyoruz Takas tazminat yahut iadeye karar veririz Şayet bir uyuşmazlık olursa duruşmaya gideriz diye konuştu
Veçhi başvuranların davacı KKTC İçişleri Bakanlığının da davalı olduğunu kaydetti
Son bir yılda 140 farklı belgeyi incelediklerini belirten Veçhi bu evraklardan 2’sinin iade olduğunu bu süreçte takas ise yapılmadığını lisana getirerek şöyle devam etti
Kurulduğundan bu yana TMK’ye toplam 7 bin 159 müracaatta bulunuldu Bunlardan 1366’sı dostça tahlil yoluyla 34 tanesi ise duruşma yoluyla başvuranın şad kalmadığı davalar duruşmaya gidiyor sonuçlandı TMK bugüne kadar müracaat yapan 1169 şahsa mallarının bedeli olarak tazminata karar verdi 4 müracaat için iade 2 müracaat için takas tazminat 8 müracaat için iade tazminat kararı verilmiştir Bir müracaat için ise Kıbrıs probleminin çözülmesinden sonra iade edilmesi kararı verilmiştir
TMK’nin Rumların mülkle ilgili meselelerine deva ürettiğine ve rahat bir biçimde müracaat yapabilecekleri bir kurum olduğuna işaret eden Veçhi başvuranların tapuları ile başvurdukları malın kendi mülkleri olduğunu ispat etmeleri halinde dava süreçlerinin başladığına erken bir vakitte da sonuçlandığına dikkati çekti
GKRY vatandaşlarının TMK’ye başvurarak deva aramasından hoşnut değil
Veçhi Güney Kıbrıs Rum İdaresi GKRY kendi vatandaşlarının TMK’ye başvurarak bir deva aramasından çok da hoşnut değil engellemeler için ise ellerinden geleni yapmaktadır Loizidou davasının AİHM tarafından kontrolünün bu kadar uzamasının sebebi Rum tarafının kendine yakın ülkelerle birlik olarak oluşturduğu ortam sebebiyledir dedi
Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Komitesi’ne ferdi müracaat hakkını 1987’de tanıdığını ve çok sayıda Türkiye aleyhinde müracaat olduğunu anımsatan Veçhi Loizidou davasının Kıbrıslı Rum Titina Loizidou’nun 1989’da KKTC’de toprak ve mülkünün kaldığı gerekçesiyle Türkiye aleyhine AİHM’e başvurmasının da bunlardan biri olduğunu söyledi
Veçhi Loizidou GKRY tarafından öncü dava olarak ele alındı Loizidou davası her ne kadar ferdî görünse de ardında GKRY vardı yani siyasallaştırılmış bir davadır Türkiye bu davadan 1998’de tazminat ödemeye mahkum edildi Buna nazaran müracaatçıya tazminat verilir ama mülk mal sahibinde kalır TMK’nin tazminata karar vermesi halinde mülk KKTC’ye geçiyor sözlerini kullandı
Loizidou’nun 2005’te TMK’nin kurulmasının akabinde tekrardan KKTC’deki malının iadesini ve tazminat istediğini anımsatan Veçhi AİHM’in bu noktada TMK’yi işaret ettiğini lakin Kıbrıslı Rum Titina Loizidou’nun bunu reddettiğini kaydetti
2003’te Türkiye tarafından Loizidou’ya tazminatın ödendiğini belirten Veçhi o tarihten bu yana Loizidou davasının nezareti ve kontrolünün AİHM tarafından devam ettiğini söyledi
Veçhi Avrupa Kurulu Delegeler Komitesi’nin 20 22 Eylül’de düzenlenen insan hakları bahisli 1443’üncü toplantısında AİHM’in Loizidou kararına ait nezaret ve kontrol sürecini durdurma kararı aldığına incelemeyi kapattığına vurgu yaptı
Rumlar siyasi olarak mesnetsiz savlarla yıllarca bu mevzuyu gündemde tutmuştur
Veçhi şu sözleri kullandı
AİHM’in Loizidou kararına ait incelemeyi kapatması kararı Bu karar her ne kadar da çok geç alınsa da KKTC ve ana vatan Türkiye için olumlu bir karardır Kelam konusu karar doğrultusunda kurulan TMK’nin faal bir iç hukuk yolu olduğu bir defa daha teyit edildi TMK’nin aktifliği Rum kısmınca her vakit için sorgulandı
Rumlar Loizidou davası ile mülkün iadesini istediler lakin bunun mümkün olmadığını biliyorlardı Rum tarafı bunu bilerek yıllardır bu mevzuyu politize etti ve iadesi istikametinde ısrarcı oldu Loizidou kararının kontrol ve nezaretinin devam etmesiyle de bu mevzu devamlı gündemde tutuldu Bu kararla AİHM ‘TMK’nin iade tazminat ve takasta en aktif dermandır ‘ dedi Rumlar siyasi olarak mesnetsiz tezlerle yıllarca bu mevzuyu gündemde tutmuştur
Veçhi Rumların TMK’yi aşarak direkt AİHM’e başvurmasının mümkün olmadığını söyledi
Veçhi TMK’ye başvuran ve aldığımız kararı beğenmeyen Rumlar KKTC Yüksek Yönetim Mahkemesine başvurabilir Başvuran Rumlar oradan da hoşnut kalmazsa bütün iç hukuk yollarını tüketmesiyle birlikte AİHM’e gidebilir Lakin AİHM illa ki Rumlar lehine karar verecek değildir diye konuştu
TMK’nin tazminat kararlarının ödemesinin KKTC Maliye Bakanlığınca yapıldığını belirten Veçhi TMK kurulmadan evvel davalı pozisyonunda Türkiye’nin olduğunu da anımsattı
Maraş bölgesi için TMK’de toplamda 459 müracaat var
Veçhi Maraş bölgesinin açık olan pilot bölgesi ve öbür kapalı kısımlarına toplamda 459 müracaatın olduğunu aktararak Pilot bölge konusunda davaların devam ettiğini İçişleri Bakanlığı ve savcılıktan görüşlerin alınması ve evrakın tamamlanmasıyla davaları görüşmeye başlayacağız Maraş bölgesiyle ilgili TMK’ye müracaatlarda daima artış oluyor dedi
Kıbrıs Vakıflar Yönetiminin EVKAF mallarıyla ilgili türel açıdan müracaat yapamadığını söyleyen Veçhi şunları kaydetti
Mesela bir Rum başvuran geldiğinde EVKAF’ın da bir hak argümanı varsa bize başvuruyorlar Biz EVKAF’ın bu ‘hak iddiası’ başvurusunu inceleyip hem başvuranın hem de EVKAF’ın haklarını gözetip adilane bir karar verebilmek için EVKAF’ı taraf yapıyoruz Geçen yıl ekimde taraf EVKAF’ı yapıp bir duruşma yaptık Şimdi evrak görüşülmedi ancak EVKAF taraftır İspat olması halinde EVKAF da müdahil olabiliyor
Veçhi TMK’nin ülkede mülkiyet probleminde hak sahibini koruduğunu ve AİHM’e de uygun devalar bulduğunu lisana getirerek Her bitirdiğimiz dava ulusal davamıza bir artıdır Kıbrıs sıkıntısının mülkiyet tahliline de katkıda bulunur Hepimizin bu kurula sahip çıkması aktif halde elinden geleni yapması gerekir Bu bizim ulusal çıkarımızdır hem KKTC hem de ana vatan Türkiye için çok kıymetlidir Türkiye de Strazburg’da TMK’nin kurulması için çok büyük efor sarf etti tabirlerini kullandı