AK Parti İzmir Milletvekili Ceyda Ayrılamaz Çankırı, “Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık İdaresi Projesi ile pazar yerinde bırakılan besinin kullanılamaz durumda olanı, komposta dönüştürülerek çiftçiye fiyatsız olarak dağıtılıyor. Kullanılabilir durumda olan besin, paketli besine dönüştürülerek muhtaçlık sahiplerine dağıtılıyor, böylelikle besin israfının en aza indirilmesi hedefleniyor.” dedi.
Çankırı, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında, Mezopotamya’nın en eski buğdayı sorgülün canlandırılması için çabalayan çiftçilere dayanak olmaya çalıştığını söyledi.
İzmir’de pazar yerlerini gezerken israf edilen gıdayı gördükten sonra tahlil arayışına girdiğini lisana getiren Çankırı, buradan esinlenerek sorgül projesini geliştirdiklerini belirtti.
Pazarda kalan besinin komposta dönüştürülmesini amaçlayan projenin pilot uygulamasını Diyarbakır Kayapınar’da gerçekleştirdiklerini anlatan Çankırı, “Nisan 2021’de başladığımız projenin pilot uygulama sürecinde, günde ortalama 3 ton ile toplamda 139 tonluk besin, kompost üretimi için toplandı.” dedi.
Pazaryerlerinde bırakılan kullanılabilir durumdaki meyve ve sebzelere değinen Çankırı, şöyle konuştu:
“Çiftçinin binbir emeği ile yetiştirilen besinin israfı, ülke olarak Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayelerinde yürütülen Sıfır Atık Projesi’nin de işaret ettiği üzere önlenmesi gereken önemli bir bahis. Bu kapsamda pazarda bırakılan kullanılamaz durumdaki meyve ve sebzeyi kompost için dönüşüme gönderirken kullanılabilir durumda olanlarının ise belediye bünyesindeki aşevinde paketli besin üretiminde ve besin bankalarında kullanılmasını kapsayan bir model oluşturduk. Sistem gereği kooperatif üzerinden işleyen bu yapı sayesinde topraktan geleni toprağa döndürdüğümüz ve bunu yaparken de sıfır atık gerekliliklerini yerine getirdiğimiz Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık İdaresi Projesi ortaya çıktı.”
Pazarda tezgaha koyulan meyve ve zerzevatın yaklaşık yüzde 30’unun akşam alanda bırakıldığına dikkati çeken Çankırı, bunun yüzde 12’sinin ise kullanılabilir durumda olan besinden oluştuğuna işaret etti.
Çankırı, 10 ton besinin girdiği bir pazarda, her gün yaklaşık 350 kilosu kullanılabilir durumdaki 3 ton besinin çöpe gittiğini tabir etti.
Verimin düştüğü, rekoltelerde önemli kayıplar yaşanan, kuraklık ile uğraş edilen bu türlü bir devirde bu oranların can acıtıcı boyutta olduğunu belirten Çankırı, “Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık İdaresi Projesi’nde pazaryerinde bırakılan besinin kullanılamaz durumda olanı komposta dönüştürülerek çiftçiye toprağını kuraklığa karşı güçlendirmesi için fiyatsız olarak dağıtılıyor. Öbür yandan kullanılabilir durumda olan besin, paketli besine dönüştürülerek muhtaçlık sahiplerine dağıtılıyor. Böylelikle besin israfının en aza indirilmesi hedefleniyor.” sözlerini kullandı.
Yanan orman alanlarına “merhem”
Gelecek devirde atılacak adımlarla projenin Türkiye genelindeki tüm belediyelerde yaygınlaştırılması konusunda süratle ilerleme sağlanacağını lisana getiren Çankırı, şunları kaydetti:
“Belediyelerin paklık işleri çalışma süreçlerinde yine yapılandırma ve toplumsal kooperatif yapısının kurulması ile basitçe hayata geçirilen bu proje, şu anda 13 kentte 52 vilayet ve ilçe belediyesinde devam ediyor. Nisan 2021’den bu yana 14 bin ton atık toplanarak yaklaşık 4 bin ton komposta dönüştürüldü ve çiftçilere fiyatsız olarak dağıtılmaya başlandı. Birebir vakitte projemiz ile ilintili olarak son devirde yaşanan orman yangınlarının toprağa bıraktığı zararın giderilmesi ve yeni yangın tehditlerine karşı da korunması ismine kompost-malçlama çalışmasını bir merhem olarak kullanmak için çalışmalarımızı sürdürüyor, Tarım ve Orman Bakanlığımız ve Orman Genel Müdürlüğümüz ile proje ayrıntıları konusunda iş birliği görüşmelerimize devam ediyoruz. Ülkemiz ismine böylesine kıymetli bir sıkıntıyı ele alıp sistemli bir ilerleme kaydederek dünyada ve Türkiye’de bir birincisi ve farklı bir kooperatif modelini meydana getirdik. Bu projeyle bir ekosistem kurarak yönetecek, toprağı onarıcı kompost temininin yanı sıra istihdam sağlayacak, besin israfını önleyecek ve muhtaçlık sahiplerine ulaşarak toplumsal yarar sağlamaktayız.”