Libya‘ya asker gönderilmesi için verilen müsaadenin mühletinin 2 Temmuz 2022 tarihinden itibaren 18 ay uzatılmasına ait Cumhurbaşkanlığı tezkeresi, TBMM Genel Şurasında kabul edildi. Tezkereye AK Parti, MHP ve DÜZGÜN Parti “evet”, CHP ve HDP ise “hayır” oyu verdi.
ERDOĞAN’IN İMZASIYLA MECLİS’E SUNULDU
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasını taşıyan tezkerede, Libya‘da Şubat 2011’de meydana gelen olayları takip eden süreçte demokratik kurumların inşa edilmesine yönelik uğraşların, artan silahlı çatışmalar nedeniyle akamete uğradığı, ülkede parçalanmış bir yapı ortaya çıktığı anımsatıldı.
Tezkerede, Libya‘da ateşkesin tesis edilmesi, siyasi bütünlüğün sağlanması ve işleyen bir devlet sisteminin kurulmasının mümkün olamaması üzerine, barış ve istikrarın tesisini teminen Birleşmiş Milletler (BM) kolaylaştırıcılığında, tüm tarafların iştirakiyle yürütülen ve yaklaşık bir yıl süren Libya Siyasi Diyaloğu sonucunda, Libya Siyasi Muahedesi’nin, 17 Aralık 2015’te, Fas’ın Suheyrat kentinde imzalandığı belirtildi.
Libya Siyasi Muahedesi kapsamında oluşturulan Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH), BM Güvenlik Kurulunun (BMGK) 2015’teki 2259 sayılı kararı uyarınca milletlerarası toplum tarafından Libya’yı temsil eden tek ve legal hükümet olarak tanındığına işaret edilen tezkerede, BMGK’nin 2259 sayılı kararının, Libya Siyasi Mutabakatı’nın uygulanması ile UMH dahil mutabakatta atıfta bulunulan Libya kuruluşlarının desteklenmesine davette bulunduğu hatırlatıldı.
Tezkerede, Libya Siyasi Mutabakatı’nda yeri bulunmayan, bu çerçevede hem ulusal hem milletlerarası bakımdan gayrimeşru nitelik taşıyan kelamda Libya Ulusal Ordusu’nun, 4 Nisan 2019’da başşehir Trablus’u ele geçirmek ve UMH’yi devirmek maksadıyla başlattığı, sivilleri ve sivil altyapıyı da maksat alan, Libya’nın bütünlüğünü ve istikrarını tehdit eden, DEAŞ, El-Kaide ve öteki terör örgütleri, yasa dışı silahlı kümeler ile yasa dışı göç ve insan ticareti için uygun ortam oluşturan akınları üzerine, UMH’nin Aralık 2019’da Türkiye’den dayanak talebinde bulunduğu bildirildi.
“TÜRKİYE LİBYA’DA KALICI ATEŞKESİN TESİSİNE TAKVİYESİNİ SÜRDÜRÜYOR”
Tezkerede, müteakip süreçte UMH’nin, ülkenin bütünlüğüne kasteden bu akınları durdurduğu, böylelikle Libya’nın, Türkiye ve tüm bölge için güvenlik riski teşkil edecek bir kaosa ve istikrarsızlığa sürüklenmesinin önlendiği, alanda sükunetin sağlandığı, ülkede BM’nin kolaylaştırıcılığında, Libyalıların öncülüğünde ve sahipliğinde ateşkes ve siyasi diyalog sürecinin önünün açılabildiği belirtilerek, şu tabirlere yer verildi:
“Türkiye, BM kolaylaştırıcılığında ilgili BMGK kararları çerçevesinde milletlerarası meşruiyet kapsamında yürütülen, Libya’nın egemenliğinin, toprak bütünlüğünün ve siyasi birliğinin korunmasına, ülkede kalıcı bir ateşkesin tesisine, ulusal uzlaşıyı sağlayacak siyasi diyalog gayretlerine güçlü takviyesini sürdürmektedir. Libya’da 24 Aralık 2021 tarihi için planlanan seçimlerin yapılamaması sonrasında ortaya çıkan siyasi belirsizlik ve idare sorunu büyük fedakarlıklarla alanda tesis edilen sükuneti riske atmakta ve kalıcı istikrara ulaşılması önünde önemli pürüz oluşturmaktadır. Bu durum Libya’nın ve tüm bölgenin güvenliği bakımından tasaya yol açmaktadır. Türkiye ile Libya ortasında imzalanan ve yürürlüğe giren Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sonlandırılmasına Ait Mutabakat Muhtırası ile daha da gelişen iki ülke ortasındaki tarihi, siyasi ve ekonomik esaslı münasebetler dikkate alındığında, Libya’da ateşkes ve siyasi diyalog sürecinin devamı ile bu sürecin sonucunda barışın tesisi ve istikrarın sağlanması Türkiye açısından büyük kıymeti haizdir.”
Türkiye’nin, bu kapsamda Libya ile imzalanan ve yürürlüğe giren Güvenlik ve Askeri İş Birliği Mutabakat Muhtırası kapsamında Libya’nın güvenliğine katkı sağlayacak eğitim ve danışmanlık takviyesine devam ettiğine işaret edilen tezkerede, gelinen basamakta Libya’da kalıcı ateşkesin ve siyasi diyalog sürecinin sonuçlandırılması ve kurumların birleştirilmesinin şimdi mümkün olamadığına dikkat çekildi.
“BÖLGE İÇİN NEŞET EDEN RİSK VE TEHDİTLER DEVAM EDİYOR”
BM himayesinde yürütülen askeri ve siyasi görüşmelerin sonuçlanmasını teminen çatışmaların tekrar başlamasının önlenmesinin değer taşıdığı aktarılan tezkerede, bu kapsamda ülkeden Türkiye dahil tüm bölge için neşet eden risk ve tehditlerin devam ettiği, legal hükümete yönelik atakların tekrar başlaması halinde Türkiye’nin gerek Akdeniz havzasındaki gerek Kuzey Afrika’daki çıkarlarının olumsuz etkileneceği vurgulandı.
Tezkerede, şunlar kaydedildi:
“Bu mülahazalarla Türkiye’nin ulusal çıkarlarına yönelik her türlü tehdit ve güvenlik riskine karşı milletlerarası hukuk çerçevesinde gerekli her türlü önlemi almak, Libya’daki gayrimeşru silahlı kümeler ile terör örgütleri tarafından Türkiye’nin Libya’daki menfaatlerine yönelebilecek akınları bertaraf etmek, kitlesel göç üzere öbür olası risklere karşı ulusal güvenliğimizin idame ettirilmesini sağlamak, Libya halkının gereksinimi olan insani yardımları ulaştırmak, devrin UMH tarafından talep edilmiş olan ve bilahare kurulan Ulusal Birlik Hükümetinin de gerek duyduğunu bildirdiği dayanağı sürdürmek, bu süreç sonrasında meydana gelebilecek gelişmeler istikametinde Türkiye’nin yüksek menfaatlerini tesirli bir biçimde korumak ve kollamak, gelişmelerin seyrine nazaran ileride telafisi güç bir durumla karşılaşmamak için hızlı ve dinamik bir siyaset izlenmesine yardımcı olmak üzere hudut, şümul, ölçü ve vakti Cumhurbaşkanınca takdir ve tayin olunacak halde, Türk Silahlı Kuvvetlerinin gerektiği takdirde Türkiye hudutları dışında harekat ve müdahalede bulunmak üzere yabancı ülkelere gönderilmesi, bu kuvvetlerin Cumhurbaşkanının belirleyeceği asıllara nazaran kullanılması ile risk ve tehditlerin giderilmesi için her türlü önlemin alınması ve bunlara imkan sağlayacak düzenlemelerin Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek asıllara nazaran yapılması için Anayasa’nın 92’nci hususu uyarınca 2 Ocak 2020 tarihli ve 1238 sayılı TBMM Kararıyla verilen ve 22 Aralık 2020 tarihli ve 1273 sayılı TBMM Kararıyla 2 Ocak 2021’den itibaren 18 ay uzatılan müsaadenin mühletinin 2 Temmuz 2022’den itibaren 18 ay uzatılması konusunda gereğini bilgilerinize sunarım.”