Cevizin ana vatanı olan Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde üretilen meşhur ‘ceviz reçeli’, şiddetli üretim sürecinin akabinde sofralardaki yerini alıyor.
Yapımı epey meşakkatli olan ceviz reçeli, cevizlerin tam olgunlaşmadığı periyotta yapılıyor. Tek tek elle kısmından toplanan taze cevizler, uzun süren 14 evreli bir sürecin akabinde reçel yapılıyor. Reçele dönüştürülen bu lezzet ise damaklarda başka bir tat bırakıyor. Adilcevaz ilçesinde yaz mevsiminde olgunlaşmaya başlayan ve itinayla seçilen yeşil cevizler, kabuğu soyulduktan sonra doğal süreçlerden geçiriliyor. Yılın yalnızca bir ayında toplanan yeşil cevizlerden reçel elde etme süreci, cevizlerin toplanmasıyla birlikte yaklaşık 20 gün sürüyor. Yöre halkının şifa niyetine yediği ceviz reçeli, ayrıyeten özel konuklara de ikram ediliyor. Son yıllarda üretimi yaygınlaşan ceviz reçelinden birçok aile geçimini sağlıyor.
Adilcevaz’da 20 yıldır ceviz reçeli üretimi yapan Ramazan Üstün, “20 yıldır bu işi yapıyorum. Daha evvelce cevizin kabuklusunu alıp Türkiye geneline dağıtımını yapıyordum. Daha sonra ceviz reçeli çıktı piyasaya. Onunla uğraşmaya başladık. Bugüne kadar onunla uğraşıyoruz. Adilcevaz’ın cevizi meşhurdur. Türkiye’de ve dünyada birincidir. Tek tescilli ceviz Adilcevaz cevizidir. Bizde bunun reçelini yapmaya devam ettik, halende yapmaya devam ediyoruz. Ceviz reçelinin üretimi 14 evreden geçiyor. Birinci basamağı badem büyüklüğündeyken toplanır içi sertleşmeden. Toplandıktan sonra içi soyulur. Tek tek elle, bıçakla soyulur. Soyulduktan sonra öteki kademeleri var. Suyu var, kaynaması var, şekeri var, paketlenmesi var, vakumlaması var. Yani 14 türlü basamaktan geçtikten sonra şişelenip vakumlanır, mutfağımıza, sabah kahvaltılarımıza yetiştiriyoruz. Çağımız internet çağı, Türkiye genelinde her tarafa gönderme talihimiz var. Kapılarına, adreslerine teslim yaparız. Yararlarına gelirsek tiroit bezlerine yeterli gelir. Bağışık sistemine âlâ gelir. Kansızlığa uygun gelir, diş etlerini sertleştirir. Kabızlığın bir derece önleyicisidir. Daha sayabileceğim çok yararları var. Yıllık üretim 20-22 ton ortası değişiyor. Yılına nazaran cevizin randımanına nazaran üretim ölçüsü da değişiyor” dedi. – BİTLİS