Esrarengiz Pılır Höyüğü Anadolu’nun en eski devirlerine ışık tutacak
Dr. Öğr. Üyesi Ümit Çayır, Pılır Höyüğü’nde yapılacak yeni arkeolojik çalışmalar ile Sivas‘ın en eski periyotlarına ilişkin değerli bilgilere ulaşılabileceğini söyledi
SİVAS – Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Ümit Çayır, Pılır höyüğünde yapılacak yeni arkeolojik çalışmalar ile Sivas‘ın en eski periyotlarına ilişkin değerli bilgilere ulaşılabileceğini söyledi.
Sivas‘ın Hafik ilçesinde Hafik Gölü içerisinde bulunan gizemli Pılır Höyüğü, bilinen başka höyüklere kıyasla taşıdığı kendine has özellikleri ile dikkat çekiyor. 1944 yılında höyükte yapılan arkeolojik çalışmalar ile höyüğün altında Neolitik Devir’de kullanılan göl konutlarının bulunduğu düşünülüyor. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Ümit Çayır, höyükte yapılacak yeni çalışmalar ile Sivas ve etrafına ilişkin en eski devirlere ilişkin çok kıymetli bulgulara ulaşılabileceğini belirtti. Gizemli höyükte yeni çalışmalar yapılabilmesi için gerekli müracaatlar yapılırken, çalışmalar için ileriki devirlerde verilecek müsaadelerin çıkması bekleniyor.
“Göl içerisindeki tek höyük”
Dr. Öğr. Üyesi Ümit Çayır, göl kıyısında sazlıklarla çevrili olan höyüğün birçok özelliği ile bilindik höyüklerden farklı olduğunu belirterek, “Hafik Pılır Höyüğü’nün öteki höyüklerden ayırt edici özelliği gölün içerisinde yer alması. Gölün merkezi noktasında değil, gölün kenarına yakın bir alanda yer alıyor. Pılır Höyüğü, şu ana kadar Sivas’ta yapılan yüzey araştırmalarında tespit edilmiş en erken periyoda ulaşan yerleşim alanlarından bir tanesi olması açısından da ayrıyeten değer arz ediyor. Bu yerleşim yerinin tarihi Neolitik Devir’e kadar uzanıyor. 1944 yılında Kılıç Kökten tarafından burada kısa vadeli sondaj çalışması niteliğinde hafriyat çalışmaları gerçekleştirildi. Kılıç Kökten grubunun tespitlerine nazaran burada Neolitik Devir’e ilişkin göl içerisinde kazıklar üzerinde yükselen bir yerleşim alanı olduğu anlaşıldı. O devrin şartlarıyla yapılan hafriyat çalışmalarını düşünerek günümüz teknolojik imkanları ile yeni bir çalışma yapılırsa höyükle ilgili birçok sorunun karşılığını almış oluruz” dedi.
“İlk araştırmalar 1944’te yapıldı”
Çayır, höyükte birinci arkeolojik çalışmaların 1944’te yapıldığına dikkat çekerek, “1944’lü yıllarda kısa periyodik olarak hafriyat çalışmalarında ele geçen seramik modüller ve çakmak taşından yapılmış taş aletlerine dayanarak burasının Neolitik Periyot olabileceği üzerinde duruluyor. Lakin günümüzde tekrar burada çağdaş tekniklerle hafriyat çalışmaları yapılabilecek olursa Neolitik Devir’e mi ya da sonraki devir olan Kalkolitik Devir’e mi ilişkin bir yerleşim alanı mı daha net anlarız. Yapılacak yeni çalışma ile bu soruları anlayabileceğiz. Burada tekrar hafriyat çalışması yapılması çok çok değerli. Umarım bu değerli höyükte tekrardan hafriyat çalışmalarına başlanabilir” dedi.
“Altında kazıklar üzerinde şurası göl evreli olduğu düşünülüyor”
Çayır, höyüğün altında kazıklar üzerinde şurası göl meskenlerinden oluşan yerleşim yerine ilişkin katıntılar tespit edildiğini tabir ederek, “Palafit meskenler olarak tanımlanan bu konutlar, göl tabanı üzerine çakılı ahşap kalaslar üzerinde yükseliyor. Buradaki konutların modelinin Anadolu’da şu ana kadar kullanılıp kullanılmadığını bilmiyoruz. Bu mesken modelleri dünyanın çeşitli yerlerinde günümüzde kullanılıyor. Lakin tarih öncesi periyotlara ilişkin Neolitik Devir ve sonraki periyotlarda bilhassa Kuzey Avrupa ülkelerinde görülmeye devam ediyor” dedi.
“Yeni çalışma yapılırsa sırlar aydınlanacak”
Çayır, Pılır Höyüğü’nde günümüz imkanları ile yapılacak yeni çalışmayla birçok sorunun yanıt bulabileceğine dikkat çekerek, “Eğer Pılır Höyüğü’nde arkeolojik bir çalışma gerçekleştirilirse Sivas’ın tarihi öncesi periyotlara ilişkin kültür katmanları ve Sivas’ın en erken periyotları açığa çıkartılmış olacaktır. Bizim bakanlığa sunduğumuz projede hafriyata başlamadan evvel alanı pahalandırmak ismine jeofizik ve jeodezi çalışmaları yapmayı planlıyorduk. Bunun gayesi da toprağı kazmadan evvel altında ne var ne yok onu anlamak içindi” formunda konuştu.
“En eski devir bulgularına ulaşılabilir”
Çayır, yapılacak yeni çalışmalarda bölgenin en eski periyotlarına ilişkin bilgilere ulaşılabileceğinin de altını çizerek şunları söyledi:
“Kılıç Kökten tarafından gölün içerisine direklerle çakılmış konutlardan oluşan bir yerleşim sistemi olduğu belirtiliyor. Yeni çalışma yapılsaydı, bu sahiden bu türlü mi değil mi onu tespit etmiş olacaktık. ya da Neolitik Devir’de bu türlü palafit meskenlerden oluşan bir devrin akabinde Kalkolitik Devir’de oradaki yerleşim alanı nasıl, mimarisi nasıldı, meskenleri nasıldı, hangi materyalleri kullanıyorlardı gündelik hayatlarında üzere birçok şeyi tespit etmiş olacaktık. Hafik Pılır Höyüğü’nün en değerli özelliklerinden biri Sivas’ın en erken, en eski periyoduna ilişkin olmasıdır.”