170.000’den fazla şahsa mesken sahipliği yapan, Rusya’nın doğusundaki Sibirya’nın Krasnoyarsk Krai bölgesindeki küçük kent, gezegendeki en uzak kentlerden biri.
18.000 mahkumun altyapısını inşa ederken öldüğü eski bir Sovyet esir kampı üzerine inşa edilen Norilsk, karayoluyla ulaşılamayacak kadar uzak. Norilsk’e çıkan neredeyse hiçbir yol mevcut değil.
Şehrin içine ve dışına yalnızca bir yük demiryolu çizgisi var ve 40 mil uzaklıktaki liman kenti Dudinka, kışın donup ulaşımı imkansız kılsa da arta kalan vakitte kente deniz yoluyla ulaşım sağlıyor. Yıl boyunca mevcut olan tek erişim yolu, 1.800 mil uzaklıktaki Moskova’dan beş saatlik bir uçuşla uçmak.
Norilsk bugün Rusya’nın en kirli kenti ve gezegendeki en kirli on kentten biri. Kentteki Nikel tesisi her yıl kükürt dioksit, nitrojen oksitler, karbon, fenoller ve daha fazlasını içeren iki milyon tondan fazla zehirli gaz pompalıyor. Toplam global kükürt dioksit emisyonlarının yaklaşık yüzde biri bu kentten geliyor.
Şehirdeki kirlilik oranı ortalama hayat mühletini 59 yaşına indiriyor. Bölgedeki kanser oranları da Rusya’nın geri kalanının iki katı. Bir sıhhat araştırması, Sibirya’daki ortalama bir çocuğa kıyasla Norilsk’te çocuklarda kan hastalığı oranlarının yüzde 44 daha yüksek olduğunu, hudut sistemi rahatsızlıklarının oranlarının yüzde 38 ve kemik ve kas hastalıklarının yüzde 28 daha yüksek olduğunu ortaya çıkardı.
Eylül 2016’da kentin yakınlardaki Daldykan ırmağı kan kırmızısına döndü. Kimi yerliler bu olayı “Tanrı’nın yaklaşan bir dünya savaşıyla ilgili mesajı” olarak kıymetlendirdi.
ABC News’in haberine nazaran eski fabrika emekçisi Evgeny Belikov, tesise yakın bir rezervuarın misal bir renkte olduğunu ve işçi tarafından “Kızıldeniz” olarak bilindiğini söyledi. Personellerin burası için “Kışın kar da kırmızıdır. Bir yandan hoş, ancak öbür yandan kimyasal.” dediği söyleniyor.
20. yüzyılın başında bölgede varlıklı yataklar keşfedildi. Norilsk’in çabucak dışında dünyanın en büyük metalurji ve maden kompleksi var. Kaynak: New York Post
Norilsk, dünyanın en kirli kentlerinden biridir. Asit yağmuru, kenti çevreleyen alanlarda bitki örtüsünün ölmesine neden oldu. Fotoğraflar: Elena Chernyshova